ශ්‍රී ලංකාව තීරණාත්මක ජනාධිපතිවරණයකට ළංව සිටින මෙම අවස්ථාවේ, ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා සහ ඔහුගේ පරිපාලනය විසින් ක්‍රියාත්මක කරන ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති පිළිබදව මහජනයා අතර දැඩි කතාබහකට ලක්වෙයි. මෙම ප්‍රතිපත්ති අතර, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල (IMF) විසින් නිර්දේශ කරන ලද බදු ප්‍රතිසංස්කරණ(Tax Structure) සහ පුළුල් ආර්ථික රාමුව, ජාතියේ ආර්ථිකයේ අනාගතය සදහා කේන්ද්‍රය වී ඇත. මෙම ක්‍රියාමාර්ග පිළිබඳව විවිධ මත තිබුණද, ශ්‍රී ලංකාවේ බලයට පත්වන ඕනෑම රජයකට පවතින බදු ව්‍යුහය හෝ IMF විසින් නිර්දේශ කරන ලද ප්‍රතිසංස්කරණ අවලංගු කිරීමට සහ නොකළ යුතු වන්නේ මන්දැයි තේරුම් ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික අර්බුදය සහ IMF මැදිහත්වීම
2022 දී හිස එසවූ ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික අර්බුදය, වසර ගණනාවක මූල්‍ය අවභාවිතය, අධික ණය ගැනීම් සහ COVID-19 වසංගතය වැනි බාහිර කම්පනවල ප්‍රතිඵලයකි. මෙම අර්බුදය අත්‍යාවශ්‍ය භාණ්ඩවල උග්‍ර හිඟයකටත්, උද්ධමනය සර්පිලාකාර කිරීමටත්, ශ්‍රී ලංකා රුපියලේ අගය විශාල ලෙස පහත වැටීමටත් හේතු විය. ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන්, ආර්ථිකය ස්ථාවර කිරීම, ආයෝජකයින්ගේ විශ්වාසය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීම සහ තිරසාර වර්ධනය සඳහා අඩිතාලම දැමීම ඉලක්ක කරගත් ව්‍යුහාත්මක ප්‍රතිසංස්කරණ මාලාවක් දියත් කිරීම සදහා වත්මන් රජය ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ(IMF) සහාය ඉල්ලා සිටියේය.
පවතින බදු ව්‍යුහයේ වැදගත්කම(Tax Structure)
ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ නිර්දේශවල එක් මූලික ලක්ෂ්‍යයක් වූයේ ශ්‍රී ලංකාවේ බදු ව්‍යුහය ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමයි. ඓතිහාසික වශයෙන් ශ්‍රී ලංකාව කලාපයේ අඩුම බදු-ද.දේ.නි අනුපාතවලින් එකක් වන අතර එමගින් රාජ්‍ය සේවා සහ යටිතල පහසුකම් සඳහා මූල්‍යකරණය කිරීමට රජයට ඇති හැකියාව දැඩි ලෙස සීමා කරයි. එබැවින් පවත්නා බදු ව්‍යුහය පුළුල් කිරීම, අනුකූලතාව වැඩිදියුණු කිරීම සහ ආදායම වැඩි කිරීම සඳහා ප්‍රතිසංස්කරණ කරන ලදී.
- බදු පදනම පුළුල් කිරීම: සංශෝධිත බදු ව්‍යුහය මඟින් නිදහස් කිරීම් අඩු කිරීම සහ වැඩි පුද්ගලයින් සහ ව්‍යාපාර බදු ජාලයට ගෙන ඒම මගින් බදු ගෙවන්නන් සංඛ්‍යාව ඉහළ නැංවීම අරමුණු කරයි. රාජ්‍ය මූල්‍ය හිඟය අඩු කිරීමට සහ සෞඛ්‍ය සේවා, අධ්‍යාපනය සහ යටිතල පහසුකම් වැනි තීරණාත්මක ක්ෂේත්‍රවල ආයෝජනය කිරීමට රජයට සම්පත් ඇති බව සහතික කිරීම සඳහා මෙය ඉතා වැදගත් වේ.
- අනුකූලතාව වැඩි දියුණු කිරීම: දැඩි ලෙස බලාත්මක කිරීම සහ මග හැරීම සඳහා දඬුවම් වැනි බදු අනුකූලතාව වැඩි දියුණු කිරීමේ ක්‍රියාමාර්ග ද ප්‍රතිසංස්කරණවලට ඇතුළත් වේ. බදු ක්‍රමය සාධාරණ බවත්, සියලුම පුරවැසියන් ජාතියේ සංවර්ධනය සඳහා ඔවුන්ගේ සාධාරණ කොටස දායක වන බවත් සහතික කිරීම සඳහා වැඩිදියුණු කළ අනුකූලතාව අත්‍යවශ්‍ය වේ.
- ආදායම් වැඩි කිරීම: ප්‍රතිසංස්කරණය කරන ලද බදු ව්‍යුහයේ ක්ෂණික ප්‍රතිලාභය වන්නේ රාජ්‍ය ආදායම වැඩිවීමයි. මෙය ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික ප්‍රකෘතිය සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වන අතර, එය ණය ගෙවීමට, සමාජ වැඩසටහන් සඳහා ආයෝජනය කිරීමට සහ අනාගත ආර්ථික කම්පනයන්ට එරෙහිව මුහුණ දීමට අත්‍යවශ්‍ය වේ.
ප්‍රතිසංස්කරණ අවලංගු කළ නොහැක්කේ ඇයි?
- ජාත්‍යන්තර විශ්වසනීයත්වය පවත්වා ගැනීම:
පවතින බදු ව්‍යුහය සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ නිර්දේශිත ප්‍රතිසංස්කරණ අවලංගු කළ නොහැකි වීමට එක් මූලික හේතුවක් වන්නේ ජාත්‍යන්තර විශ්වසනීයත්වය පවත්වා ගැනීමේ අවශ්‍යතාවයයි(Tax Structure). ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල සමඟ ඇති කර ගත් ගිවිසුම ක්ෂණික මූල්‍ය ආධාර ලබා ගැනීම පමණක් නොව, එය ජාත්‍යන්තර ආයෝජකයින් සහ ණයහිමියන් අතර විශ්වාසය නැවත ඇති කිරීම කෙරෙහිද වැදගත් වේ. මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ ආපසු හැරවීමට, බලයට පත්වන රජයක් විසින් දරන ඕනෑම ප්‍රයත්නයක් ප්‍රාග්ධන පියාසර කිරීම, රුපියල තවදුරටත් අවප්‍රමාණය වීම සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ණය ශ්‍රේණිගත කිරීමේ විභවය පහත වැටීමට සහ විශ්වාසය නැති වීමට නිසැකවම හේතු වනවා ඇත.
- දිගුකාලීන ආර්ථික ස්ථාවරත්වය:
ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ නිර්දේශිත ප්‍රතිසංස්කරණ කෙටි කාලීන නිවැරදි කිරීම් පමණක් නොව, ඒවා ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකයේ ව්‍යුහාත්මක දුර්වලතා ආමන්ත්‍රණය කිරීමට සැලසුම් කර ඇත. මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ ආපසු හැරවීම ප්‍රථමයෙන්ම අර්බුදයට තුඩු දුන් මූල්‍ය විනය විරෝධී තත්ත්වයට නැවත පැමිණීමට හේතු වනු ඇත. පවතින බදු ව්‍යුහය කෙටි කාලීනව අභියෝගාත්මක වන නමුත්, දිගු කාලීන ආර්ථික ස්ථාවරත්වය සහතික කිරීමට සහ අනාගත අර්බුද වළක්වා ගැනීමට අත්‍යවශ්‍ය වේ.
- ජාත්‍යන්තර වගකීම් වලට අනුකූල වීම:
IMF සමඟ ශ්‍රී ලංකාවේ ගිවිසුමට අඛණ්ඩ මූල්‍ය ආධාර ලබා ගැනීම සඳහා රජය පිළිපැදිය යුතු නිශ්චිත කොන්දේසීන් ඇතුළත් වේ. ප්‍රතිසංස්කරණය කරන ලද බදු ව්‍යුහය පවත්වාගෙන යාම සහ අනෙකුත් ව්‍යුහාත්මක ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාත්මක කිරීම මෙම කොන්දේසීන්වලට ඇතුළත් වේ. මෙම පියවර අහෝසි කිරීමට දරන ඕනෑම උත්සාහයක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ ආධාර අත්හිටුවීමට ඉඩ ඇති අතර එය රටේ ආර්ථික අභියෝග තවත් උග්‍ර කරයි.
ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතාගේ කාර්යභාරය
ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතාගේ නායකත්වය යටතේ වත්මන් රජය මෙම අභියෝගාත්මක එහෙත් අවශ්‍ය ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාත්මක කිරීමට කැපවීමක් පෙන්නුම් කර ඇත. බදු ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාත්මක කිරීම(Tax Structure), රාජ්‍ය අංශයේ වියදම් අඩු කිරීම සහ පාලනය වැඩිදියුණු කිරීම ඇතුළු ආර්ථිකය ස්ථාවර කිරීමට ඔහු නිර්භීත පියවර රැසක් ගෙන තිබේ.
- අර්බුදය තුළ නායකත්වය:
ආර්ථික අර්බුදයේ දී ජනාධිපති වික්‍රමසිංහ මහතාගේ නායකත්වය, ශ්‍රී ලංකාවේ ඉතිහාසයේ වඩාත්ම අභියෝගාත්මක කාල පරිච්ඡේදයක් හරහා ශ්‍රී ලංකාව මෙහෙයවීමට ඉවහල් වී ඇත. ජනතාව කැමති නොවන බදු වැඩිකිරීම් ක්‍රියාත්මක කිරීම වැනි දුෂ්කර තීරණ ගැනීම තුලින් ඔහු ආර්ථිකය ස්ථාවර කිරීමට සහ ප්‍රකෘතිමත් වීමට අඩිතාලම දැමුවේය.
- IMF සාකච්ඡා පිලිබදව සොයාබැලීම:
ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල සමඟ පැවති සාකච්ඡා සංකීර්ණ වූ අතර ගිවිසුමේ නියමයන් ශ්‍රී ලංකාවට වඩාත් හිතකර බව සහතික කිරීම සඳහා ශක්තිමත් නායකත්වයක් අවශ්‍ය විය. දිගු කාලීන ව්‍යුහාත්මක ගැටලුවලට විසඳුම් ලබා දෙන අතරම ක්ෂණික සහන සලසන ගනුදෙනුවක් තහවුරු කර ගැනීම සඳහා ජනාධිපති වික්‍රමසිංහ මහතාගේ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය පිළිබඳ අත්දැකීම් සහ අවබෝධය තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කළේය.
- ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා කැපවීම:
සමහර විට වඩාත්ම වැදගත් දෙය නම්, ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික ප්‍රකෘතිය සඳහා අවශ්‍ය ප්‍රතිසංස්කරණ හරහා දැකීමට ජනාධිපති වික්‍රමසිංහ දැඩි උනන්දුවක් පෙන්නුම් කර තිබීමයි. බදු ප්‍රතිසංස්කරණ පමණක් නොව පාලනය වැඩිදියුණු කිරීම, දූෂණය අවම කිරීම සහ විනිවිදභාවය ඉහළ නැංවීම සඳහා වූ ක්‍රියාමාර්ග ද මෙයට ඇතුළත් ය. වඩාත් ඔරොත්තු දෙන සහ තිරසාර ආර්ථිකයක් ගොඩනැගීම සඳහා මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ අත්‍යවශ්‍ය වේ.
ආර්ථික විෂය පථය: අඛණ්ඩතාව වැදගත් වන්නේ ඇයි?
ශ්‍රී ලංකාවේ ජනාධිපතිවරණය ළං වන විට, පුළුල් ආර්ථික විෂය පථය සහ ප්‍රතිපත්ති අඛණ්ඩතාවයේ ඇඟවුම් සලකා බැලීම වැදගත් වේ. ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල විසින් නිර්දේශ කරන ලද බදු ප්‍රතිසංස්කරණ සහ අනෙකුත් ක්‍රියාමාර්ග ක්ෂනික අර්බුදයට විසඳුම් සෙවීම පමණක් නොව, ඒවා අනාගත වර්ධනය සහ සංවර්ධනය සඳහා පදනමක් ගොඩනැගීමයි.
- ආයෝජන දිරිමත් කිරීම:
ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ නිර්දේශිත ප්‍රතිසංස්කරණවල ප්‍රධාන ඉලක්කයක් වන්නේ දේශීය හා විදේශීය ආයෝජන දිරිමත් කරන පරිසරයක් නිර්මාණය කිරීමයි. ස්ථාවර බදු ව්‍යුහයක් පවත්වාගෙන යාමෙන් සහ ජාත්‍යන්තර බැඳීම්වලට අනුගත වීමෙන් ශ්‍රී ලංකාවට ආර්ථික වර්ධනයට සහ රැකියා උත්පාදනයට අවශ්‍ය ආයෝජන ආකර්ෂණය කර ගත හැකිය.
- ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව ගොඩනැගීම:
බදු පදනම පුළුල් කිරීමෙන් සහ රාජ්‍ය ආදායම වැඩි කිරීමෙන් ශ්‍රී ලංකාවට සංචිත ගොඩනගා ගත හැකි අතර බාහිර ණය ගැනීම් මත යැපීම අඩු කළ හැකිය. අනාගත ආර්ථික කුණාටුවලට මුහුණ දීමට රට වඩා හොඳින් සූදානම් බව සහතික කිරීම සඳහා මෙය ඉතා වැදගත් වේ.
- සමාජ ස්ථාවරත්වය සහතික කිරීම:
අවසාන වශයෙන්, සමාජ ස්ථාවරත්වය සහතික කිරීම සඳහා මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ අත්‍යවශ්‍ය වේ. රාජ්‍ය ආදායම වැඩි කිරීමෙන්, දරිද්‍රතාවය පිටුදැකීමට, අධ්‍යාපනය වැඩිදියුණු කිරීමට සහ සෞඛ්‍ය සේවා වැඩිදියුණු කිරීමට හැකි සමාජ වැඩසටහන් සඳහා ආයෝජනය කිරීමට අවශ්‍ය අරමුදල් ප්‍රතිසංස්කරණ මගින් සපයයි. රටේ ආර්ථික ප්‍රකෘතියෙන් සියලුම ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට ප්‍රතිලාභ ලැබෙන බව සහතික කිරීම සඳහා මෙය ඉතා වැදගත් වේ.
නිගමනය: ඉදිරි මාවත
ශ්‍රී ලංකාව ඉදිරි ජනාධිපතිවරණය සඳහා සූදානම් වන විට, ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිවල අඛණ්ඩ පැවැත්මේ වැදගත්කම හඳුනා ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. පවතින බදු ව්‍යුහය (Tax Structure) සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල විසින් නිර්දේශ කර ඇති පුළුල් ප්‍රතිසංස්කරණ ආර්ථිකය ස්ථාවර කිරීම, ජාත්‍යන්තර විශ්වසනීයත්වය ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කිරීම සහ අනාගත වර්ධනය සඳහා පදනමක් ගොඩනැගීම සඳහා ඉතා වැදගත් වේ. මෙම පියවර අවලංගු කිරීමට දරන ඕනෑම උත්සාහයක් සැලකිය යුතු ආර්ථික හා සමාජීය ප්‍රතිවිපාකවලට තුඩු දෙනු ඇත.
ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතාගේ නායකත්වය යටතේ ශ්‍රී ලංකාව ආර්ථික ප්‍රකෘතිමත් වීම සඳහා වැදගත් පියවර ගෙන තිබේ. මේ ප්‍රයත්න ඉදිරියට එන ඕනෑම රජයකින් ඉදිරියට ගෙන යාම අත්‍යාවශ්‍ය දෙයක් වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකයේ අනාගතය රඳා පවතින්නේ මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ සාර්ථකව ක්‍රියාත්මක කිරීම මතය.(Tax Structure)
ශ්‍රී ලංකාවේ ඉදිරි ජනාධිපතිවරණයේ සන්දර්භය තුළ, මෙම ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිවල වැදගත්කම සහ ඒවා අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යාමේ අවශ්‍යතාවය ඡන්දදායකයින් සහ ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින් එකසේ හඳුනා ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ. දිගුකාලීන ආර්ථික ස්ථාවරත්වයක් සහ සමෘද්ධියක් අත්කර ගැනීමට ශ්‍රී ලංකාවට බලාපොරොත්තු විය හැක්කේ වත්මන් ක්‍රියාමාර්ගය පවත්වාගෙන යාමෙන් පමණි.
