ආසියානු සංවර්ධන බැංකුවෙන් (ADB) සැලකිය යුතු ඩොලර් මිලියන 100 ක ණයක් ලබා ගනිමින් ශ්‍රී ලංකාව, විශේෂයෙන්ම එහි ජල ක්ෂේත්‍රයේ තිරසාර සංවර්ධනය(Water Management) සහතික කිරීම සඳහා ප්‍රධාන පියවර ගනිමින් සිටී. මෙම මූල්‍ය ආධාරය රටේ ජල කළමනාකරණ පද්ධතිය වඩාත් දේශගුණයට ඔරොත්තු දෙන, සාධාරණ සහ තිරසාර බවට පරිවර්තනය කිරීම අරමුණු කර ගෙන ඇත. ගෝලීය දේශගුණික විපර්යාස ජල සම්පතට වැඩි වැඩියෙන් බලපාන බැවින්, මෙම ව්‍යාපෘතිය ශ්‍රී ලංකාවට තීරණාත්මක අවස්ථාවක පැමිණේ.
මෙම මුලපිරීම පාරිසරික තිරසාරත්වය ප්‍රවර්ධනය කිරීම, සෑම කෙනෙකුටම පිරිසිදු ජලය සඳහා ප්රවේශය ඇති බව සහතික කිරීම සහ ජල සේවා කළමනාකරණය කරන ආකාරය වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා වන විශාල උත්සාහයක කොටසකි. ADB හි ජල සම්පාදන හා සනීපාරක්ෂක ප්‍රතිසංස්කරණ වැඩසටහන අනාගත ඉල්ලීම් සඳහා රට සූදානම් කරමින් පවතින අභියෝගවලට මුහුණ දෙමින් ශ්‍රී ලංකාවේ ජල ක්ෂේත්‍රයට කල්පවත්නා බලපෑමක් ඇති කරනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ. මෙම වැඩසටහන ශ්‍රී ලංකාවට සහ එහි ජනතාවට ප්‍රයෝජනවත් වන්නේ කෙසේදැයි අප සොයා බලමු.
කල් පවත්නා වෙනසක් සඳහා කොටස් දෙකක සැලැස්මක්
ADB හි ඩොලර් මිලියන 100 ක ණය උප වැඩසටහන් දෙකක් හරහා භාවිතා කරනු ඇත, ඒ සෑම එකක්ම ජල අංශයේ විවිධ පැතිවලට මුහුණ දීම සඳහා නිර්මාණය කර ඇත. පළමු උප වැඩසටහන ජලය බෙදා හැරීම සහ දේශගුණයට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිවැරදි නීති සහ මාර්ගෝපදේශ ක්‍රියාත්මක බව සහතික කරමින් ප්‍රතිපත්ති ප්‍රතිසංස්කරණ සහ උපාය මාර්ගික රාමු කෙරෙහි අවධානය යොමු කරයි. ශ්‍රී ලංකාවේ ජල ක්ෂේත්‍රය දියුණු කළ හැකි ශක්තිමත් පදනමක් නිර්මාණය කිරීම සඳහා මෙම පියවර ඉතා වැදගත් වේ.
දෙවන උප වැඩසටහන වන්නේ ප්‍රායෝගික ක්‍රියාත්මක කිරීම එම ප්‍රතිපත්ති සහ උපාය මාර්ග ක්‍රියාවට නැංවීමයි. මෙයට ජල යටිතල පහසුකම් වැඩිදියුණු කිරීම, ජල බෙදා හැරීමේ පද්ධති වැඩිදියුණු කිරීම සහ කාන්තාවන් සහ ළමුන් වැනි අවදානමට ලක්විය හැකි කණ්ඩායම් ඇතුළු සෑම කෙනෙකුටම ජල සේවාවන් ප්‍රවේශ විය හැකි බවට වග බලා ගැනීම ඇතුළත් වේ.
ප්‍රතිපත්ති ප්‍රතිසංස්කරණ සහ ප්‍රායෝගික විසඳුම් යන දෙකටම අවධානය යොමු කරමින්, මෙම මුලපිරීම මඟින් වෙනස්කම් හඳුන්වාදීම පමණක් නොව ඵලදායී ලෙස ක්‍රියාත්මක කිරීම සහතික කරනු ලබන අතර, ඉදිරි වසර සඳහා ශ්‍රී ලාංකිකයින්ට ප්‍රතිලාභ ලබා දෙන තිරසාර ජල කළමනාකරණ පද්ධතියක් නිර්මාණය කරයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ ජල අභියෝගවලට මුහුණ දීම
ශ්‍රී ලංකාව සිය ජල සම්පත් කළමනාකරණය කිරීමේදී අභියෝග කිහිපයකට මුහුණ දෙයි. දේශගුණික විපර්යාස, වැඩිවන ජනගහන ඉල්ලුම සහ පිරිසිදු ජලය සඳහා අසමාන ප්රවේශය විශාලතම ගැටළු වේ. සමහර ප්‍රදේශවල ජනතාව තවමත් ආරක්ෂිත පානීය ජලය ලබා ගැනීමට අරගල කරන අතර අනෙකුත් ප්‍රදේශ නියඟය වැනි දේශගුණය ආශ්‍රිත බලපෑම් හේතුවෙන් හිඟයකට මුහුණ දෙති.
ආසියානු සංවර්ධන බැංකුවේ වැඩසටහනේ අරමුණ වන්නේ මෙම අභියෝගවලට මුහුණ දීමයි. ප්‍රධාන ඉලක්කයක් වන්නේ ආරක්ෂිත පානීය ජලය සඳහා සාධාරණ ප්රවේශය සහතික කිරීමයි. මෙයින් අදහස් කරන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ මිනිසුන් ජීවත් වන්නේ කොතැනක වුවද, ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල හෝ නාගරික මධ්‍යස්ථානවල වේවා, සෑම කෙනෙකුටම පිරිසිදු ජලය සඳහා ප්රවේශය ලැබෙනු ඇත.
මීට අමතරව, ව්‍යාපෘතිය මඟින් ජල පද්ධතිවල දේශගුණික ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව ආමන්ත්‍රණය කරනු ඇත. ගෝලීය දේශගුණික විපර්යාස නියඟ සහ ගංවතුර වඩාත් සුලභ වන බැවින්, මෙම අභියෝගවලට මුහුණ දීමට ශ්‍රී ලංකාවේ ජල අංශය සූදානම් වීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. දේශගුණික විපර්යාස මගින් මතුවන වර්ධනය වන තර්ජනවලට රටේ ජල පද්ධතිවලට ඔරොත්තු දිය හැකි බව සහතික කරමින් දේශගුණයට ඔරොත්තු දෙන යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය මෙම වැඩසටහන මගින් ප්‍රවර්ධනය කරනු ඇත.
ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවයට සංවේදී සේවා බෙදා හැරීම සහ රාජ්‍ය-පෞද්ගලික හවුල්කාරිත්වය
මෙම ව්‍යාපෘතියේ කැපී පෙනෙන අංගයක් වන්නේ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවයට සංවේදී සේවා සැපයීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමයි. මෙයින් අදහස් කරන්නේ ජල සේවා සපයන ආකාරය සම්බන්ධයෙන් කාන්තාවන්ගේ සහ අනෙකුත් අවදානම් කණ්ඩායම්වල අවශ්‍යතා සලකා බලනු ඇති බවයි. ලෝකයේ බොහෝ ප්‍රදේශවල, තම නිවෙස් සඳහා ජලය එක්රැස් කිරීම සහ කළමනාකරණය කිරීමේ වගකීම බොහෝ විට කාන්තාවන් සතු වේ. ජල සේවාවන් වඩාත් ප්‍රවේශ විය හැකි සහ සාධාරණ බවට පත් කිරීමෙන්, මෙම වැඩසටහන කාන්තාවන්ට ඇති බර අඩු කිරීමට උපකාරී වන අතර, අධ්‍යාපනය සහ රැකියාව වැනි ඔවුන්ගේ ජීවිතයේ අනෙකුත් අත්‍යවශ්‍ය අංශ කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමට වැඩි කාලයක් ලබා දෙනු ඇත.
ADB හි වැඩසටහන මඟින් රාජ්‍ය-පෞද්ගලික අංශයේ හවුල්කාරිත්වයන් දිරිමත් කරන අතර එමඟින් ජල සේවා වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා රජය සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීමට පුද්ගලික අංශයට ඉඩ සැලසේ. මෙම හවුල්කාරිත්වයන් වැදගත් වන්නේ ජල ක්ෂේත්‍රය ශක්තිමත් කිරීම සඳහා අමතර අරමුදල්, තාක්‍ෂණය සහ ප්‍රවීණත්වය ගෙන ආ හැකි බැවිනි. රාජ්‍ය සහ පෞද්ගලික යන දෙඅංශයටම එකට වැඩ කිරීමෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ ජල කළමනාකරණ පද්ධති නවීකරණය කර තිරසාර බව සහතික කළ හැකිය.
දේශගුණික විපර්යාස මාර්ග සිතියම සහ පාලන ප්‍රතිසංස්කරණ
දේශගුණික විපර්යාස යනු ශ්‍රී ලංකාවේ ජල ක්ෂේත්‍රය මුහුණ දෙන විශාලතම අභියෝගයක් වන අතර, මෙම වැඩසටහන එයට මුහුණ දීමේ වැදගත්කම හඳුනා ගනී. මුලපිරීමේ කොටසක් ලෙස විස්තීර්ණ දේශගුණික විපර්යාස මාර්ග සිතියමක් සංවර්ධනය කෙරේ. නියඟය සහ ගංවතුර වැනි ආන්තික කාලගුණික සිදුවීම් ඇතුළුව වෙනස්වන දේශගුණයක් මගින් එල්ල වන අභියෝගවලට මුහුණ දීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාව සිය ජල කළමනාකරණ උපාය මාර්ග අනුවර්තනය කරන්නේ කෙසේද යන්න මෙම මාර්ග සිතියම මග පෙන්වනු ඇත.
වැඩසටහනේ තවත් තීරණාත්මක අංගයක් වන්නේ ජාතික ජල සම්පාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලය (NWSDB) තුළ පාලනය වැඩිදියුණු කිරීමයි. ජල ක්ෂේත්‍රය කාර්යක්‍ෂමව සහ විනිවිදභාවයෙන් කළමනාකරණය කිරීම සහතික කිරීම සඳහා යහපාලනය අත්‍යවශ්‍ය වේ. පාලන ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාවට නැංවීමෙන්, ජල සේවා සාධාරණ සහ තිරසාර ලෙස ලබා දීම සහතික කරමින්, NWSDB වඩාත් වගකිව යුතු සහ ජනතාවගේ අවශ්‍යතාවලට ප්‍රතිචාර දැක්වීමට මෙම වැඩසටහන උපකාරී වනු ඇත.
ජල සම්පාදන අමාත්‍යාංශය ශක්තිමත් කිරීම
මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ ඵලදායී ලෙස අධීක්ෂණය කිරීම සහ කළමනාකරණය කිරීම සහතික කිරීම සඳහා, ADB විසින් ඩොලර් 800,000 ක තාක්ෂණික ආධාර ප්‍රදානයක් ද සපයයි. මෙම ප්‍රදානය මගින් ප්‍රතිසංස්කරණ මුලපිරීම් අධීක්ෂණය කිරීමට සහ ඒවා සාර්ථකව ක්‍රියාත්මක වන බව සහතික කිරීමට ජල සම්පාදන අමාත්‍යාංශයට ඇති හැකියාව ශක්තිමත් කරනු ඇත. මෙම අතිරේක සහාය ඇතිව, වැඩසටහන ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී පැන නගින ඕනෑම අභියෝගයකට මුහුණ දීමට සහ ප්‍රගතිය නිරීක්ෂණය කිරීමට අමාත්‍යාංශය වඩා හොඳින් සන්නද්ධ වනු ඇත.
ජල සම්පාදන අමාත්‍යාංශයේ ධාරිතාවය ගොඩනඟා ගැනීමෙන්, මෙම වැඩසටහනේ ප්‍රතිලාභ ඉදිරි වසර ගණනාව තුළ දැනෙන බව සහතික කරමින්, දීර්ඝ කාලීනව තිරසාර ලෙස ජල සම්පත් කළමනාකරණය කිරීමට ශ්‍රී ලංකාව වඩාත් හොඳින් ස්ථානගත කරනු ඇත.
ශ්‍රී ලංකාවට ඔරොත්තු දෙන අනාගතයක්
ශ්‍රී ලංකාවේ ජල ක්ෂේත්‍රය සඳහා ADB හි ඩොලර් මිලියන 100 ක සහයෝගය රට සඳහා වඩාත් ඔරොත්තු දෙන, සාධාරණ සහ තිරසාර අනාගතයක් ගොඩනැගීමේ ප්‍රධාන පියවරකි. දේශගුණයට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව, ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවයට සංවේදී සේවා සැපයීම සහ පාලන ප්‍රතිසංස්කරණ කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමින්, මෙම වැඩසටහන අද ශ්‍රී ලංකාවේ ජල ක්ෂේත්‍රය මුහුණ දෙන වඩාත් දැවෙන අභියෝග කිහිපයක් ආමන්ත්‍රණය කරයි
ගෝලීය දේශගුණික විපර්යාස ලොව පුරා ජල සම්පත්වලට දිගින් දිගටම බලපෑම් එල්ල කරන බැවින්, ශ්‍රී ලංකාව එහි ජල පද්ධති අනාගතය සඳහා සූදානම් කර ඇති බව සහතික කිරීම සඳහා ක්‍රියාකාරී පියවර ගනිමින් සිටී. තිරසාර යටිතල පහසුකම් සඳහා ආයෝජනය කිරීම, ජලය සඳහා සාධාරණ ප්රවේශය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සහ රාජ්‍ය සහ පෞද්ගලික අංශ අතර සහයෝගීතාව පෝෂණය කිරීම මගින් ශ්‍රී ලංකාව දිගුකාලීන සාර්ථකත්වයේ මාවතට පිවිසෙමින් සිටී.
මෙම මුලපිරීම ශ්‍රී ලංකාව තිරසාර සංවර්ධනය සඳහා කැපවී සිටින බවටත් වෙනස්වන ලෝකයේ අභියෝගවලට මුහුණ දීමට සූදානම් බවටත් පැහැදිලි සලකුණකි. නිවැරදි ප්‍රතිපත්ති, යටිතල පහසුකම් සහ හවුල්කාරිත්වයන් සමඟින්, රට එහි ජනතාවට ඔරොත්තු දෙන සහ තිරසාර අනාගතයක් සුරක්ෂිත කිරීම සඳහා හොඳින් ස්ථානගත වී ඇත.
අවසාන වශයෙන්, ආසියානු සංවර්ධන බැංකුවේ ඩොලර් මිලියන 100 ක ණය ශ්‍රී ලංකාවේ ජල ක්ෂේත්‍රයේ ආයෝජනයක් පමණක් නොවේ – එය රටේ අනාගතය සඳහා කරන ආයෝජනයකි. ජල කළමණාකරණ අභියෝගවලට මුලික හේතූන් ආමන්ත්‍රණය කිරීමෙන් සහ තිරසාරභාවය ප්‍රවර්ධනය කිරීමෙන්, දේශගුණික විපර්යාස හමුවේ ශ්‍රී ලංකාවට සමෘද්ධිමත් විය හැකි බව සහතික කිරීමට සහ එහි සියලුම පුරවැසියන් සඳහා ආරක්ෂිත, විශ්වාසදායක ජල සේවාවන් අඛණ්ඩව සැපයීමට මෙම වැඩසටහන උපකාරී වනු ඇත.
